"İran milliyetçiliği" var mıdır? "Fars milliyetçiliği" ya da "Panfarsizm" ile arasında nasıl bir ilişki vardır? İran'da alt milliyetçilikler var mıdır? Kabilecilikler veya aşiretçilikleri milliyetçiliklerden nasıl ayırabiliriz? Bunlarda dinin yeri ve rolü nedir? Alt milliyetçiliklerin İran sınırlarının ötesindeki hareketlerle nasıl bir ilişkileri vardır? Hedefleri ve faaliyetleri nelerdir?

Bunlar İran'ın geleceğine ilişkin önemli sorulardır ve İran'ın geleceğinden en çok etkilenecek olan İran'ın komşularıdır. Ancak İran'ın komşularının bu konuların çok uzağında oldukları ortadadır. Afganistan'ın geleceği büyük ölçüde İran'a bağlıdır ancak yarım asra yakın zamandır savaş şartlarındaki Afganistan'ın durumu malûm... Pakistan doğusunu ve kuzeyini batısından daha âcil sorunlarla dolu olarak gören bir ülkedir. Irak siyasal merkezi ortadan kaldırılmış fiilî bütünlüğü yok edilmiş savaş şartlarında bir ülkedir; işgal altındadır. Azerbaycan bu konuların görece ilgi topladığı bir ülke konumundadır. Ama nasıl etkilediği hususu belli değildir. Türkiye; tarihi coğrafyası bilim hayatı ve siyasetindeki canlılık nedeniyle hem bu konuyla ilgilenmesi gereken hem de ilgilenenlere referans olabilecek bir ülkedir. Ama bu konuda başvurulacak çalışmalar bakımından eksiklidir...

Elinizdeki kitap bu ihtiyaca cevap verecek ciddiyet ve seviyede bir çalışmadır.