İnsanı ve toplumu kültür ortamından tarihsel varoluşundan bağımsız olarak ele almak mümkün değildir. Tarihçinin rolü geçmişle övünmek böbürlenmek veya geçmişte yaşamak değil günü anlamak ve toplumların kendilerine çekidüzen vermelerini sağlamak için tarihsel bilgiyi toplumun hizmetine sunmaktır. Tarihçi düşünce ürünü eserler ortaya çıkarmakla entelektüel iş üretir. Tarihçi güncel sorunları çözmek için bilgi üretmez ama ürettiği bilgi sorunların kaynağının anlaşılmasını sağlar. 
Taha Niyazi Karaca kaleme aldığı bu eseriyle tarihçilikle ilgilenenlere bu mesleğin esaslarını anlatarak tarih yolunda ilk adımlarını nasıl atmaları gerektiğini gösteriyor. Bir tarihçinin mesleğini yaparken nelere dikkat etmesi gerektiğini hangi kurallarla sınırlandırıldığını alet çantasında nelerin bulunduğunu teker teker anlatıyor. Tarihçiliğin geçmişi ve günümüzdeki halini ortaya koyduktan sonra tarihçinin başvurduğu araştırma yöntemlerinin ve uymak zorunda olduğu etik kurallarının altını çiziyor. Kısacası Taha Niyazi Karaca bu çalışmasında "Nasıl tarihçi olunur?" sorusunu cevaplıyor.