Moğolistan'ın başkenti Ulan Bator'a 56 km mesafede Nalayh kasabasının yakınlarındaki Bayan Çokto'da Türk tarihinin en önemli hatıralarından biri olarak 1300 yıl boyunca zamana direnen Tonyukuk Yazıtı yer almaktadır. "Edip bilge devlet adamı komutan savaş teorisyeni ve bozkır mistiği" Tonyukuk'un elli yıllık bir fetretten sonra Köktürk Devleti'nin yeniden ihya edilmesindeki rolünü anlattığı bir nevi savunma niteliğindeki bu metin aynı zamanda Türkçenin de yalın ve güçlü bir edebî anıtı olarak Türk dili ve kültür tarihi içinde temayüz etmektedir. Tonyukuk Yazıtı araştırmalarına bir katkı sunmak üzere hazırlanan bu çalışmada hem büyük bilgenin hayatına dair metin merkezli yeni bir bakış açısı ortaya konulmuş hem de Türk filolojisi açısından metnin tarihî veriler ve önceki yayınlar ışığında yeni bir değerlendirmesine girişilmiştir.