Osmanlı tarihinin kaynaklarına inildiğinde birçok abartılmış olay ve efsanevî şahsiyet görmek mümkün. Bu durumda okurlar şu soruyu sormakta çok haklı: "Kaynakları bile böyleyse biz kendi tarihimizi nasıl öğreneceğiz?" İşte bu soruya cevap verebilmek için Osmanlı tarihçiliği konusunda tüm dünyanın parmakla gösterdiği Halil İnalcık özel olarak araştırdığı 18 konuya özel bir dosya hazırlar ve bu dosyaya şu ismi koyar: Osmanlı Tarihinde Efsaneler ve Gerçekler.
Halil İnalcık kitabına Anadolu'nun Türkleşmesi sürecinde Rumlarla olan irtibat İzmir'i fethedip Bizans'ı ürküten Türk komutanı Çaka Bey son araştırmalar eşliğinde Ertuğrul Gazi'nin gerçek hikâyesi gibi kuruluş döneminin en önemli sayfalarıyla başlıyor.

Kitabın devam eden sayfaları arasında Çelebi Mehmed'in iktidar yolu İstanbul Kuşatması'ndaki kritik üç gün İstanbul'un fethi gibi oldukça şaşırtıcı ve kritik konular mevcut.

Boğazların 800 yıllık tarihi ve İstanbul Sultan II. Osman'ın katli iç savaş döneminin en merak edilen şahsiyeti Kösem Sultan Sultan I. İbrahim'in hal'i ve katli Osmanlıların Avrupa'da Protestanlığın yayılmasındaki rolü ve son olarak İnalcık'ın Türk Tarih Kongrelerinin değerlendirmesi ile kitap son buluyor.

Araştırmalara özgünlük kazandıran ve birer kanıt değeri taşıyan fotoğraflarla Osmanlı Tarihinde Efsaneler ve Gerçekler'de Halil İnalcık koca bir imparatorluğu yeniden ayağa kaldırıyor. Bu kitap sayesinde size öğretilenlerin üzerine daha fazla bilgi koyabilir ya da bildiklerinizin sadece bir efsaneden ibaret olduğunu görebilirsiniz.