Dil işçisi ve üslup kurucu özellikleriyle Servet-i Fünûn döneminin en önemli yazarlarından olan Halid Ziya Uşaklıgil'in "Türk romancılığının babası" olarak anılmasını sağlayan Mai ve Siyah 1897 yılında tefrika edilmiştir.
Batılı anlamda ilk Türk romanı olan Mai ve Siyah dönemin sanat yaşamını eski-yeni kavgalarını kahramanı Ahmet Cemil'in hayallerle aşırı duygusallıklarla bezenmiş karamsar bir ruh haliyle anlatır. İnsanın hayat karşısındaki çaresizliğini güçlü bir şekilde veren Mai ve Siyah Ahmet Hamdi Tanpınar'ın deyimiyle "bir hayal kırıklığının romanıdır".