Objektif ilmi tarihi araştırmalardan ziyade hissi yaklaşımlardan kaynaklanan bu hükümler aynı zamanda bir etki tepki meselesidir. Bu çalışmada 33 yıl gibi bir süre üç kıtaya yayılmış bir cihan devletinin yönetiminde bulunan II. Abdülhamid hatasıyla ve sevabıyla değerlendirilmeye gayret edildi.