1980'li yılların başında, Filistin'in dar sokaklarında ve Gazze'nin yoksullukla yoğrulmuş kamplarında sessizce büyüyen bir isim vardı: Muhammed Deyf. Onun hikâyesi, yalnızca bir komutanın biyografisi değil; tıpkı toprağın altındaki damarlar gibi, görünmez bağlarla birbirine kenetlenmiş bir halkın direniş destanıydı. Bu yolculuk, Han Yunus Mülteci Kampı'ndaki çocukluk yıllarından başlayıp İmam Şâfiî Camii'nin ilim halkalarına, oradan Batı Şeria'nın gizli geçitlerine ve Gazze'nin karanlık tünellerine uzandı; en sonunda ise Aksa Tufanı'nın şafak vaktinde tarih sahnesinde yankı buldu.
Deyf'in hikâyesi, Filistin direnişinin görünmeyen omurgasını teşkil eden örgütsel zekânın, sabrın ve stratejik aklın belgesidir. Bu anlatı, bir yandan çocukluk anılarının saflığından sahne sanatlarının toplumsal hafızayı diri tutan etkisine, diğer yandan zindanlarda inşa edilen kardeşlik hukukundan, İsrail'in defalarca tekrarlanan suikast girişimlerinden sağ kurtuluşlara kadar uzanan geniş bir yelpazeyi kapsar. Her bölüm, yalnızca bir hayat hikâyesi değil, aynı zamanda Filistin halkının onlarca yıl boyunca geliştirdiği direniş yöntemlerinin bir kaydını sunar.
Bu satırlar, Filistin'in gölgedeki hafızasını gün yüzüne çıkaran bir tanıklıktır. Yerin altına gömülmüş tohumların, sabırla ve inatla nasıl fırtınaya dönüştüğünü belgeleyen bu metin, rakamların soğuk dili yerine barut kokusuna karışan anne sütünü, beton yığınlarının arasından filizlenen zeytin fidanını anlatır. Savaşın ortasında kurulan dostluklar, yeraltında şekillenen taktiksel ustalıklar ve bir milletin direnme biçimi, okuru hem tarihin ciddiyetine hem de mücadelenin insani sıcaklığına çağırır.
Ve belki de en önemlisi, bu hikâye, tarihsel bir hakikati fısıldar: Liderler toprağa düşer, şehirler yıkılır, sınırlar yeniden çizilir; fakat inanç ve direnişin kökleri, onları sulayan her yeni nesille birlikte daha derine, daha sağlam bir şekilde iner. Muhammed Deyf'in yürüyüşü, yalnızca bir bireyin değil, kuşaklar boyunca süren bir davanın sürekliliğini simgeler; gölgede atılan her adım, yarının güneşinde yankısını bulur.